Bezpieczne zakupy w sieci – jak unikać oszustw online

Czym są bezpieczne zakupy w sieci i dlaczego mają znaczenie

Robiąc zakupy w sieci, zyskujemy wygodę — ale równie ważne jest to, żeby robić je świadomie i bezpiecznie. Każdego dnia tysiące osób kupują online, często bez zastanowienia, jak wiele danych zostawiają po drodze. Niestety, tam gdzie są pieniądze, są też oszuści.

Bezpieczne zakupy w internecie polegają na przestrzeganiu kilku prostych zasad: korzystaniu z wiarygodnych sklepów, sprawdzaniu połączenia https, wybieraniu bezpiecznych metod płatności i ostrożnym obchodzeniu się z danymi osobowymi.

Jak podkreślają eksperci z Kaspersky i NASK, cyberprzestępcy doskonale potrafią naśladować legalne strony. Dlatego podstawą bezpieczeństwa nie są same zabezpieczenia techniczne, ale czujność użytkownika i świadomość, że w sieci nie wszystko jest tym, czym się wydaje.

Najczęstsze oszustwa internetowe — poznaj mechanizmy i przykłady

Oszustwa internetowe mają wiele twarzy, ale ich cel jest zawsze ten sam – wyłudzenie pieniędzy lub danych. Najczęściej spotykane to:

• Fałszywe sklepy internetowe – oferują produkty w wyjątkowo niskich cenach, ale nie posiadają danych firmy ani polityki zwrotów.

• Podrobione strony płatności – wyglądają jak PayU, Przelewy24 czy PayPal, jednak prowadzą do kradzieży danych karty.

• Phishingowe wiadomości e-mail i SMS-y – zawierają linki do fałszywych stron lub załączniki z malware.

• Oszustwa na OLX, Vinted i Marketplace – sprzedawca wysyła link „do odbioru pieniędzy”, który prowadzi do fałszywego panelu logowania.

Według danych CERT Polska liczba zgłoszonych oszustw w 2024 roku wzrosła o ponad 40%. Wiele z nich opiera się na emocjach – strachu, presji czasu lub obietnicy wyjątkowej okazji.

Jak rozpoznać wiarygodny sklep internetowy

Zanim zapłacisz za produkt, poświęć chwilę, by sprawdzić, czy sklep jest wiarygodny.

• Upewnij się, że adres strony zaczyna się od https:// i posiada certyfikat SSL (symbol kłódki w pasku przeglądarki).

• Sprawdź dane firmy: NIP, adres, numer kontaktowy, regulamin, politykę prywatności.

• Przeczytaj opinie klientów, ale zachowaj ostrożność wobec powtarzalnych lub zbyt entuzjastycznych komentarzy.

• Wpisz nazwę sklepu w wyszukiwarce wraz ze słowem „oszustwo” – to szybki sposób na wykrycie negatywnych opinii.

Brak przejrzystości to sygnał ostrzegawczy. W razie wątpliwości korzystaj z płatności przy odbiorze lub wybieraj sklepy o ugruntowanej reputacji.

Bezpieczne metody płatności online

W sieci liczy się nie tylko wygoda, ale przede wszystkim ochrona transakcji. Najbezpieczniejsze formy płatności to te, które pozwalają odzyskać środki w razie problemu, np. chargeback przy płatnościach kartą.

Warto korzystać z pośredników takich jak PayU, Przelewy24, PayPal czy BLIK, które szyfrują dane i umożliwiają weryfikację transakcji.

Nowoczesne systemy płatności mobilnych, jak Google Pay czy Apple Pay, wykorzystują tokenizację, czyli zamianę numeru karty na jednorazowy kod.

Unikaj przelewów na prywatne konta i nie klikaj w linki do płatności przesyłane w wiadomościach. Pamiętaj też, by nie dokonywać płatności w sieciach publicznych Wi-Fi – lepiej użyć danych komórkowych lub połączenia VPN.

Na co uważać podczas zakupów na OLX, Vinted i Marketplace

Platformy takie jak OLX, Vinted czy Marketplace ułatwiają sprzedaż i zakupy między użytkownikami, ale stanowią też atrakcyjny cel dla oszustów.

Najczęstszy scenariusz wygląda podobnie: rozmówca proponuje przejście na WhatsApp lub Messenger i wysyła link „do potwierdzenia płatności”. Po kliknięciu trafiasz na fałszywą stronę, która przechwytuje dane karty.

Jak się chronić:

• Nie klikaj w linki przesyłane w wiadomościach prywatnych.

• Korzystaj z płatności tylko wewnątrz aplikacji.

• Zwracaj uwagę na adres strony – każda literówka może oznaczać podszycie się pod oryginał.

Jeśli coś wzbudza Twoje podejrzenia, zrezygnuj z transakcji. Lepiej stracić okazję niż pieniądze.

Phishing, fałszywe SMS-y i e-maile — jak je rozpoznać

Phishing polega na podszywaniu się pod znane instytucje w celu wyłudzenia danych.

Najczęstsze przykłady to wiadomości o „niedostarczonej paczce”, „blokadzie konta” lub „dopłacie do zamówienia”.

Zawsze sprawdzaj:

• adres nadawcy wiadomości,

• poprawność językową (błędy to częsty znak ostrzegawczy),

• adres strony po kliknięciu — czy to naprawdę domena banku lub sklepu?

Fałszywe wiadomości często wywołują emocje i presję czasu. Jeśli czujesz, że „musisz zareagować natychmiast” — zatrzymaj się. To właśnie tak działa phishing.

Jak chronić swoje dane i urządzenia podczas zakupów

Silne hasła, regularne aktualizacje i czujność to podstawa.

Używaj menedżerów haseł, włącz dwuskładnikowe logowanie (2FA) i unikaj publicznego Wi-Fi przy logowaniu do sklepu lub banku.

Zainstaluj oprogramowanie antywirusowe, aktualizuj systemy i nie podawaj więcej danych, niż jest to konieczne.

Dobrym nawykiem jest także monitorowanie historii transakcji — w razie podejrzanej płatności możesz szybko zareagować.

Twoje dane to waluta XXI wieku – traktuj je jak coś, czego nie warto rozdawać każdemu.

Co zrobić, jeśli padniesz ofiarą oszustwa

Jeśli doszło do oszustwa – działaj natychmiast.

1. Skontaktuj się z bankiem i zablokuj kartę.

2. Złóż reklamację lub wniosek o chargeback.

3. Zgłoś incydent do CERT Polska (cert.pl) i prześlij podejrzany link lub wiadomość.

4. Zawiadom policję, zachowując wszystkie dowody: e-maile, screeny, potwierdzenia przelewów.

5. Zmień hasła w serwisach, z których korzystasz.

Im szybciej zareagujesz, tym większa szansa na odzyskanie pieniędzy. Warto też ostrzec innych użytkowników — często to właśnie jeden post lub komentarz ratuje kolejne osoby przed stratą.

10 zasad bezpiecznych zakupów online — podsumowanie

1. Sprawdzaj adres strony (https i kłódka).

2. Weryfikuj dane sklepu.

3. Używaj bezpiecznych metod płatności (PayPal, BLIK, PayU).

4. Nie klikaj w podejrzane linki.

5. Unikaj zakupów przez publiczne Wi-Fi.

6. Twórz silne, unikalne hasła.

7. Zachowuj potwierdzenia transakcji.

8. Ufaj, ale sprawdzaj.

9. Reaguj natychmiast po wykryciu oszustwa.

10. Edukuj siebie i innych.

Nazwa	Co sprzedają	Uwagi
AliExpress	Ubrania, elektronika, akcesoria	Najbardziej znana platforma zakupów z Chin
Wish	Tanie produkty codziennego użytku	Jakość bywa bardzo różna
LightInTheBox	Moda, dom, elektronika	Dość podobny styl do Shein
Romwe	Odzież i dodatki	To marka siostrzana Shein – bardzo podobna oferta
Zaful	Moda damska/męska, stroje kąpielowe	Popularny wśród młodzieży
YesStyle	Moda, uroda, K-beauty	Azjatyckie trendy, często lepsza jakość niż Shein
DHGate	Elektronika, odzież, akcesoria	Platforma bardziej hurtowa, ale można kupować detalicznie
Banggood	Elektronika, gadżety, ubrania	Alternatywa dla AliExpress
Joom	Ubrania, dom, gadżety	Aplikacja podobna do Wish
Modivo / Zalando / Answear	Ubrania markowe	Droższe, ale pewniejsza jakość, szybka dostawa

FAQ: Bezpieczne zakupy w sieci

Jakie są trzy przykłady zasad bezpiecznego kupowania w sieci?

Trzy podstawowe zasady bezpiecznych zakupów online to:

1. Sprawdzaj wiarygodność sklepu — upewnij się, że strona ma adres https:// i certyfikat SSL.

2. Korzystaj z bezpiecznych metod płatności — wybieraj PayU, PayPal, BLIK lub karty z funkcją chargeback.

3. Nie klikaj w podejrzane linki — szczególnie w wiadomościach SMS lub e-mail o „dopłacie do paczki” lub „blokadzie konta”.

Jak bezpiecznie kupić przez internet?

Aby bezpiecznie kupić przez internet, wybieraj znane sklepy z pozytywnymi opiniami i zawsze weryfikuj dane firmy (adres, NIP, kontakt).

Zwracaj uwagę na kłódkę w pasku przeglądarki i stosuj tylko zaufane systemy płatności.

Unikaj ofert „zbyt dobrych, by były prawdziwe” oraz transakcji poza oficjalnymi platformami sprzedażowymi.

Jak bezpieczne są zakupy online?

Zakupy online są bezpieczne, jeśli zachowasz podstawowe środki ostrożności.

Zdecydowana większość sklepów stosuje szyfrowanie i nowoczesne systemy płatności, jednak zagrożeniem pozostają fałszywe sklepy i phishing.

Bezpieczne zakupy to te, które robisz świadomie, weryfikując źródła i zabezpieczając swoje dane.

Jak bezpiecznie płacić za zakupy w internecie?

Najlepiej płacić przez pośredników płatności (PayU, Przelewy24, PayPal, BLIK), którzy gwarantują dodatkową ochronę i nie przekazują danych karty sprzedawcy.

Unikaj przelewów bezpośrednich na prywatne konta i nie podawaj danych kart płatniczych przez linki z wiadomości e-mail lub SMS.

Jeśli to możliwe, ustaw dzienny limit płatności online i włącz powiadomienia o transakcjach.

Jak rozpoznać fałszywy sklep internetowy?

Fałszywe sklepy często mają zbyt atrakcyjne ceny, brak danych kontaktowych i nieprawdziwe opinie.

Sprawdź, czy adres strony zaczyna się od https://, czy widnieje tam regulamin, NIP i dane firmy, a opinie są wiarygodne.

Warto też wpisać nazwę sklepu w Google wraz ze słowem „oszustwo” – jeśli ktoś został oszukany, z pewnością o tym napisał.

Co zrobić, jeśli zapłaciłem w fałszywym sklepie internetowym?

Jeśli dokonałeś płatności w nieuczciwym sklepie:

1. Natychmiast skontaktuj się z bankiem i zablokuj kartę.

2. Złóż wniosek o chargeback.

3. Zgłoś incydent do CERT Polska i na policję, zachowując wszystkie dowody.

   Im szybciej zareagujesz, tym większa szansa na odzyskanie pieniędzy.

Czy zakupy przez OLX, Vinted lub Marketplace są bezpieczne?

Tak, pod warunkiem że korzystasz tylko z oficjalnych metod płatności w ramach platformy.

Nigdy nie klikaj w linki przesyłane w wiadomościach prywatnych (np. przez WhatsApp).

Fałszywe linki do „odbioru pieniędzy” to jedna z najczęstszych metod wyłudzania danych kart.

Jak chronić swoje dane osobowe podczas zakupów online?

Podawaj tylko te dane, które są wymagane do realizacji zamówienia.

Używaj silnych haseł, dwuskładnikowego uwierzytelniania (2FA) i nie zapisuj danych kart w przeglądarce.

Korzystaj z VPN w publicznych sieciach i regularnie aktualizuj system oraz aplikacje.

Czy można odzyskać pieniądze po oszustwie internetowym?

Tak, w wielu przypadkach jest to możliwe.

Jeśli płaciłeś kartą, możesz złożyć w banku reklamację chargeback.

W przypadku przelewów natychmiastowych należy zgłosić incydent do banku i CERT Polska, a także złożyć zawiadomienie na policji.

Szybka reakcja zwiększa szansę na odzyskanie pieniędzy.

Jakie błędy najczęściej popełniają kupujący w internecie?

Najczęstsze błędy to:

• brak weryfikacji sklepu przed zakupem,

• kliknięcie w link z SMS lub e-maila,

• korzystanie z niezabezpieczonego Wi-Fi,

• używanie jednego hasła do wielu kont,

• pośpiech przy płatności.

Świadome zakupy online to przede wszystkim spokój i uważność — to one chronią najlepiej.

Słowniczek pojęć – Bezpieczne zakupy w sieci

Certyfikat SSL

Technologia zabezpieczająca połączenie między przeglądarką użytkownika a stroną internetową.

Zapewnia szyfrowanie danych (np. numerów kart, haseł, adresów). Adres z certyfikatem SSL zaczyna się od https://, a w pasku przeglądarki widnieje symbol kłódki.

Phishing

Metoda oszustwa polegająca na podszywaniu się pod znane instytucje (bank, sklep, firmę kurierską), by wyłudzić dane logowania lub karty.

Najczęściej występuje w formie fałszywych e-maili lub SMS-ów z linkami do niebezpiecznych stron.

Chargeback

Procedura zwrotu środków za transakcję kartą płatniczą, gdy doszło do oszustwa lub sprzedawca nie wywiązał się z umowy.

Zgłasza się ją w banku — to skuteczny sposób na odzyskanie pieniędzy po płatności w nieuczciwym sklepie.

BLIK

Polski system płatności mobilnych umożliwiający szybkie transakcje za pomocą sześciocyfrowego kodu generowanego w aplikacji bankowej.

Działa bez potrzeby używania karty czy wpisywania danych – jest bezpieczny, jeśli nie udostępniasz kodu osobom trzecim.

PayPal

Międzynarodowy system płatności internetowych umożliwiający dokonywanie zakupów bez ujawniania danych karty sprzedawcy.

Oferuje dodatkową ochronę kupującego (Buyer Protection) i możliwość otwarcia sporu w przypadku nieuczciwej transakcji.

PayU / Przelewy24

Popularne w Polsce systemy pośredniczące w płatnościach online.

Zapewniają szyfrowanie danych, natychmiastowe potwierdzenie transakcji i dodatkowe zabezpieczenia, np. autoryzację kodem bankowym.

Publiczne Wi-Fi

Otwarte sieci bezprzewodowe (np. w kawiarniach, galeriach, na dworcach).

Nie są szyfrowane, co oznacza, że osoby trzecie mogą przechwycić dane logowania lub płatności.

Nie zaleca się dokonywania zakupów ani logowania do banku przez takie połączenia.

Dwuskładnikowe logowanie (2FA)

Dodatkowa warstwa zabezpieczenia przy logowaniu – oprócz hasła wymagany jest drugi element: kod SMS, aplikacja mobilna lub fizyczny klucz bezpieczeństwa.

Znacznie utrudnia dostęp do konta nawet w przypadku wycieku hasła.

Tokenizacja

Proces polegający na zastąpieniu danych karty płatniczej (np. numeru) unikalnym, jednorazowym kodem.

Stosowana m.in. w Google Pay i Apple Pay. Dzięki temu sprzedawca nigdy nie otrzymuje prawdziwego numeru Twojej karty.

VPN (Virtual Private Network)

Usługa, która szyfruje połączenie internetowe i ukrywa adres IP użytkownika.

Chroni dane przed przechwyceniem, szczególnie w sieciach publicznych.

Używanie VPN zwiększa bezpieczeństwo podczas płatności online i przeglądania stron.

Cyberhigiena

Zbiór codziennych nawyków chroniących użytkownika w sieci – m.in. regularne aktualizacje, tworzenie kopii zapasowych, stosowanie silnych haseł i ostrożność przy klikaniu w linki.

To odpowiednik higieny osobistej w świecie cyfrowym.

Marketplace Scam

Rodzaj oszustwa na platformach ogłoszeniowych (OLX, Vinted, Facebook Marketplace).

Oszust podszywa się pod kupującego lub sprzedawcę, wysyła link „do odbioru pieniędzy” lub „potwierdzenia wysyłki”, prowadzący do fałszywej strony płatności.

Fake Shop

Fałszywy sklep internetowy, który imituje znaną markę lub oferuje towary po niezwykle niskich cenach.

Celem jest wyłudzenie pieniędzy lub danych klientów. Najczęściej nie posiada certyfikatu SSL ani rzeczywistych danych kontaktowych.

Oszustwo na dopłatę

Technika phishingowa, w której ofiara otrzymuje SMS lub e-mail o konieczności „dopłaty za przesyłkę”.

Po kliknięciu w link użytkownik trafia na fałszywą stronę, gdzie podaje dane karty lub logowania do banku.

2FA / MFA

Skrót od Two-Factor Authentication (lub Multi-Factor Authentication).

System zabezpieczeń wymagający potwierdzenia tożsamości na więcej niż jeden sposób (np. hasło + kod SMS).

Obecnie stosowany w większości banków i aplikacji zakupowych.