Pisanie nekrologu wymaga taktu, wrażliwości i dostosowania się do ogólnie przyjętych konwencji. Nekrolog może zawierać elementy emocjonalne i refleksje związane ze zmarłym, powinne być one jednak ujęte w zwięzłej, poważnej i dostojnej formie.
To, jakie informacje o samym zmarłym zawiera nekrolog, zależy przede wszystkim od rodzaju jego twórcy – inaczej piszemy nekrologi rodzinne, a inaczej nekrologi związane z życiem zawodowym i osobistym zmarłego. Podobne zasady dotyczą tworzenia kart kondolencyjnych i nekrologów rocznicowych.
Jakie informacje zamieścić w tekście o zmarłym?
W tekście o osobie zmarłej szczególnie ważna jest forma – prosty, pozbawiony afektacji, poważny i dostojny styl tekstu. Równie istotne są jednak same informacje o zmarłym, które w nim zamieścimy.
Innego rodzaju treści powinny być przy tym zawarte w nekrologach pochodzących od rodziny, a inne w nekrologach pochodzących od osób związanych z życiem zawodowym lub działalnością społeczną zmarłego.
W nekrologach rodzinnych zamieszczamy informacje prywatne, stanowiące krótkie refleksje nad głównymi faktami z życia zmarłego. Dotyczą one także relacji rodzinnych oraz kręgu przyjaciół. W nekrologach o charakterze zawodowym odnosimy się do kariery i osiągnięć zmarłego.
Prócz właściwych informacji o zmarłym, nekrologi podają zwięźle także inne informacje okolicznościowe. Odnoszą się one do daty ceremonii pogrzebowych, mogą też zawierać elementy takie jak pocieszenie rodziny i przyjaciół lub innego rodzaju bezpośredni zwrot do nich.
Co podkreślić, a co pominąć w nekrologu?
Pisanie nekrologów to sztuka wymagająca wrażliwości emocjonalnej. Szczególnie ważne jest w niej unikanie gaf, które mogłyby urazić bliskich zmarłego lub odbiorców nekrologu. Dlatego szczególnie istotne jest pomijanie w jego treści pewnych zbędnych informacji, przy jednoczesnym podkreślaniu zasług zmarłego i jego pozytywnych cech charakteru.
W treści nekrologu pomijać należy nadmiernie osobiste, intymne informacje. Dotyczy to zwłaszcza szczegółów z życia zmarłego i związanych z nim osób, które nie powinny być znane publicznie. Sam jego styl także nie powinien być nadmiernie osobisty i pełen emocji – lepiej sprawdzają się dystans i prostota.
Unikać należy także informacji medycznych mówiących o przyczynie śmierci i stanie zdrowia chorego. Zwroty takie jak „zmarł nagle” lub „zmarł po długiej chorobie” są akceptowalne, większa szczegółowość narusza jednak prywatność, a także może sprawić ból bliskim zmarłego.
Unikać należy zawsze informacji kontrowersyjnych, także wtedy, gdy życie zmarłego było trudne lub w jakiś sposób skandalizujące. Najlepiej całkowicie pominąć jakiekolwiek informacje o negatywnym wydźwięku, koncentrując się na pozytywnych cechach charakteru i dokonaniach zmarłego. Wystrzegać należy się również ocen i osądów moralnych dotyczących zmarłego, faktów z jego życia oraz związanych z nim osób. Niewłaściwe są już same sformułowania, które mogłyby sugerować tego rodzaju osądy.
Podkreślić należy natomiast pozytywne cechy zmarłego oraz dobro, które wnosił on do życia innych. Należy skoncentrować się na sukcesach i osiągnięciach zmarłego – zwłaszcza w nekrologach, które nie pochodzą od rodziny, ale związane są np. z jego środowiskiem zawodowym. W nekrologach osobistych podkreśla się natomiast relacje rodzinne i osobiste zmarłego, wymieniając też najważniejsze wydarzenia w jego życiu osobistym. Szczególnego podkreślenia wymagają osiągnięcia zmarłego w przypadku, gdy była to osoba o szczególnym wpływie na życie społeczne, kulturalne, polityczne i gospodarcze (np. w nekrologach artystów, uczonych i sportowców). Pominięcie tego rodzaju osiągnięć w nekrologu może być w tym przypadku nietaktowne.
Przykładowa struktura nekrologu
Nekrologi maja stałą, powszechnie stosowaną strukturę. To, co w nich zamieścimy, zależy jednak od ich przeznaczenia i długości. Budowę nekrologu należy więc dostosować do okoliczności, podobnie jak jego styl. Ogólna struktura nekrologu może przedstawiać się następująco:
- Nagłówek. Informuje o śmierci zmarłego, rozpoczynając się formuła taką jak „Z głębokim żalem zawiadamiamy, że…”. Zawiera on także imię i nazwisko zmarłego oraz daty jego urodzenia i śmierci. W nekrologu o charakterze osobistym, rodzinnym, określa się relację jego twórcy do zmarłego, np. „nasza ukochana matka”. W nekrologu o nieosobistym, profesjonalnym charakterze można podać zwięźle stanowisko oraz tytuły naukowe zmarłego.
- Imię i nazwisko zmarłego. Zazwyczaj zapisane w osobnej linii, zwiększoną czcionką. Podaje się tu także w osobnej linii czas życia zmarłego, w konwencji zapisu dostosowanej do zwyczajów lokalnych. Daty podawane są najczęściej w nawiasie, rozdzielone myślnikiem, istnieją też jednak inne konwencje zapisu.
- Wprowadzenie, do właściwej części nekrologu, w którym zamieszcza się zwięzłą, życzliwą informację o zmarłym.
- Krótki opis życia i cech zmarłego. Można tu umieścić informacje o jego pasjach, zainteresowaniach oraz dokonaniach zawodowych. Opisać można również najważniejsze osiągnięcia życiowe w życiu zawodowym i społecznym.
- Informacje o rodzinie, przyjaciołach i bliskich zmarłego. Mogą one przyjąć charakter osobistego zwrotu, pocieszenia lub podziękowań.
- Informacja o uroczystościach pogrzebowych. Powinna zawierać dokładne informacje o czasie i miejscu uroczystości żałobnych oraz pogrzebu.
- Wyrazy wdzięczności dla wspierających bliskich zmarłego.
- Zakończenie, np. w formie zwięzłej refleksji.
- Informacje o twórcy nekrologu podawane w osobnej linii (np. w formie „Pogrążona w bólu rodzina”).
Kondolencje a nekrolog
Kondolencje to wyrazy współczucia i żalu kierowane do bliskich osoby zmarłej, które mogą przybrać zbliżoną do nekrologu formę pisemną. Stylem i treścią kondolencji rządzą podobne zasady – powinny być one proste, pozbawione afektowanych emocji, nie zawierać elementów, które mogłyby w jakikolwiek sposób urazić uczucia bliskich zmarłego lub naruszyć ich prywatność. Celem kondolencji jest wyrażenie współczucia i żalu, zwięzłej osobistej refleksji, a także dodanie otuchy bliskim zmarłego. Kondolencje pisane przekazywane są najczęściej osobiście, w czasie uroczystości pogrzebowych, w formie kart kondolencyjnych.
Nekrolog rocznicowy – wspomnienie
Nekrologi rocznicowe tworzy się najczęściej z okazji pierwszej rocznicy śmierci bliskiej osoby, rzadziej także w inne rocznice. Stanowi on wspomnienie zmarłego, niekiedy także formę zaproszenia na rocznicowe uroczystości komemoratywne, w tym na Mszę Świętą za duszę zmarłego lub spotkanie wspomnieniowe w gronie rodziny i przyjaciół. W treści nekrologu rocznicowego zamieszcza się wspomnienie o życiu zmarłego, refleksje o nim oraz przypomnienie jego osiągnięć. Treść takiego nekrologu jest bardziej swobodna i refleksyjna. Zawiera jednak też elementy formalne, w tym wyróżnione graficznie imię i nazwisko zmarłego oraz daty jego urodzenia i śmierci.
Układ formalny nekrologu rocznicowego o charakterze rodzinnym przypomina w ogólnym zarysie zwykły nekrolog. Rozpoczyna się on więc nagłówkiem informującym o rocznicy śmierci danej osoby, podając następnie jej imię i nazwisko w odrębnej linii. Zasadniczą treścią jest wspomnienie o życiu zmarłego, wyrazy uczuć w stosunku do niej i inne elementy osobiste. Podaje dokładne informacje o czasie i miejscu ceremonii rocznicowej, stanowiąc formę zaproszenia do niej. Kończy się bezpośrednimi podziękowaniami do osób wspierających rodzinę zmarłego od twórcy nekrologu.
