Zwolnienie lekarskie a wynagrodzenie chorobowe

Komu przysługuje zasiłek chorobowy?

Podstawą do wypłaty zasiłku chorobowego jest objęcie obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym. W związku z tym zasiłek ten przysługuje: 

• osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę; 
• członkom rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub kółka rolniczego; 
• osobom odbywającym zastępczą służbę wojskową; 
• osób wykonującym pracę nakładczą; 
• osobom wykonującym pracę na podstawie umowy agencyjnej; 
• duchownym. 

Co do zasady, prawo do zasiłku chorobowego nabywa się po 30 dniach nieprzerwanego podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu.

Dla ubezpieczenia dobrowolnego okres ten jest wydłużony do 90 dni. 

W przypadku kobiet w ciąży, takie świadczenie będzie wypłacane przez okres 270 dni, jeżeli ciąży towarzyszy choroba uniemożliwiająca pracę. Standardowy okres pobierania zasiłku chorobowego wynosi 182 dni. 

Zasiłek chorobowy jest w całości finansowany ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a nie przez pracodawcę. 

Zasiłek choroby nie przysługuje gdy ubezpieczony: 

• zachowuje prawo do wynagrodzenia chorobowego, wypłaconego przez pracodawcę; 
• przebywa na urlopie bezpłatnym lub wychowawczym; 
• odbywa karę pozbawienia wolności lub jest tymczasowo aresztowany (od tej reguły ustawodawca przewidział jednak pewne wyjątki); 
• nie świadczy pracy z uwagi na usprawiedliwioną nieobecność w pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia.

Zwolnienie lekarskie L4 a wynagrodzenie chorobowe

Wielu pracowników obawia się skorzystania z możliwości pójścia na zwolnienie lekarskie. Wynika to z faktu obniżonej pensji, jaką pracownik za ten okres otrzyma.

Niekiedy więc pracownicy decyduje się za wzięcie urlopu wypoczynkowego, który jest w 100% płatny.

Należy jednak pamiętać, że urlop to ustawowy czas na wypoczynek, a nie powrót do zdrowia. Dlatego taki urlop nie daje prawa do świadczeń chorobowych.

W przypadku wypłaty wynagrodzenia chorobowego, obowiązują zasady co do wieku pracownika: 

• przez 33 dni świadczenie będzie otrzymywał pracownik, który nie ukończył 50 lat; 
• po ukończeniu 50 roku życia okres ten skraca się do 14 dni. 

W podanych powyżej okresach, świadczenie jest wypłacane bezpośrednio przez pracodawcę. 

Zwolnienie lekarskie a zasiłek chorobowy

Bez zwolnienia lekarskiego, nie ma możliwości otrzymania zasiłku chorobowego. Druk zwolnienia lekarskiego jest dokumentem niezbędnym do otrzymania tego świadczenia.

Obecnie zwolnienie lekarskie może mieć formę elektroniczną lub wydruku zwolnienia elektronicznego.

Istnieje także możliwość przedłożenia wydruku z systemu teleinformatycznego, jeżeli nie ma opcji wystawienia zwolnienia elektronicznego.

Aby otrzymać prawo do zasiłku chorobowego, zwolnienie lekarskie nie musi być wystawione w Polsce. Honorowane są także zagraniczne zwolnienia lekarskie.

Dokumenty otrzymane w zagranicznej placówce medycznej powinny zostać przetłumaczone na język polski, jeżeli nie zostały wystawione w jednym z krajów członkowskich Unii Europejskiej lub państwach członkowskich EFTA.

Dokument powinien zawierać dane placówki medycznej, dane lekarza, datę wystawienia dokumentu i jego podpis, a także okres niezdolności do pracy. 

Wniosek o zasiłek chorobowy można złożyć w placówce Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub elektronicznie za pośrednictwem platformy PUE ZUS.

Elektroniczne załatwianie formalności jest szczególnie polecane w okresie pandemii koronawirusa. 

Zwolnienie lekarskie a okres wyczekiwania

Okres wyczekiwania to minimalny czas podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. W przypadku ubezpieczenia obowiązkowego okres ten wynosi 30 dni, a w przypadku dobrowolnego – 90 dni.

Do okresu wyczekiwania dolicza się okres poprzednich ubezpieczeń, o ile przerwa nie przekracza 30 dni lub jest spowodowana: 

• urlopem bezpłatnym, 
• urlopem wychowawczym, 
• odbywaniem czynnej służby wojskowej.

Okres wyczekiwania nie obowiązuje w następujących przypadkach: 

• nie dotyczy absolwentów szkół wyższych i studiów doktoranckich, jeżeli przystąpili do ubezpieczenia w ciągu 90 dni od momentu zakończenia nauki;
• gdy doszło do wypadku przy pracy lub w drodze do lub z pracy;
• gdy ubezpieczony ma co najmniej 10-letni staż ubezpieczenia chorobowego;
• nie dotyczy posłów i senatorów, jeżeli do ubezpieczenia przystąpili do 90 dni od zakończenia kadencji;
• nie dotyczy funkcjonariuszy Służby celnej, którzy podjęli pracę w Krajowej Administracji Skarbowej.

Powyższe oznacza, że zwolnienie lekarskie nie może zostać wystawione w okresie wyczekiwania. Taki dokument otrzymają jedynie osoby, których okres ten nie obowiązuje z mocy ustawy.

Podstawa wymiaru świadczeń chorobowych

Podstawą do obliczenia wynagrodzenia chorobowego jest zasadnicze wynagrodzenie, otrzymywane za pracę.

Najczęściej zasiłek chorobowy wynosi 80% wynagrodzenia za pracę. Świadczenie w wysokości 70% przysługuje za okres leczenia szpitalnego.

Z kolei świadczenie w wysokości 100% wynagrodzenia za pracę przysługuje gdy pracownik stał się niezdolny do pracy na skutek:  

• wypadku podczas pracy lub w drodze do lub z pracy; 
• ciąży; 
• przeprowadzania niezbędnych badań dla potencjalnych dawców narządów i komórek. 

Warto wspomnieć, że nie każdy składnik wynagrodzenia może zostać wliczony do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.

Niemniej pod uwagę powinny zostać wzięcie wszystkie te składniki wynagrodzenia, które są podstawą ustalenia składki chorobowej.

Jeżeli więc np. premia wynikowa nie jest do tej podstawy wliczana, to nie będzie również brana pod uwagę przy szacowaniu wysokości zasiłku. 

W związku z powyższym, wysokość zasiłku powinna uwzględniać: 

• zasadnicze wynagrodzenie; 
• świadczenie wypłacane w okresie urlopu wypoczynkowego; 
• premie, prowizje, refundacje, dodatki za godziny nadliczbowe i pracę w godzinach nocnych;
• wynagrodzenie za okres przestoju działalności pracodawcy.

Kwestia premii była przedmiotem orzecznictwa sądowego. Ostatecznie przyjęto, że mowa w tym przypadku wyłącznie o takiej premii, która przysługuje w konkretnym okresie odgórnie, np. miesięcznym czy kwartalnym, a nie za rzeczywisty okres, jaki został przez danego pracownika przepracowany.

Co ważne, premia ta nie może być dodatkowo wypłacana przez pracodawcę w okresie pobierania przez pracownika zasiłku, jeżeli została już wliczona do jedno podstawy.

W praktyce oznaczałoby to bowiem swego rodzaju podwójną wypłatę premii.

Jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe?

W tym celu należy wykonać kilka działań matematycznych. Ustalone wynagrodzenie dotyczy przepracowaniu części miesiąca.

Wówczas dzieli się zasadnicze wynagrodzenie przez 30 dni. Faktyczna ilość dni w danym miesiącu nie ma w tym przypadku znaczenia.

Wynik trzeba pomnożyć przez ilość dni zwolnienia lekarskiego danego pracownika. Dopiero ten wynik jest odejmowany od wysokości płacy zasadniczej. 

Nieco inne zasady będą obowiązywać w przypadku, gdy pracownik często korzysta ze świadczeń chorobowych, rehabilitacyjnych lub macierzyńskich.

Podwyżka wynagrodzenia zasadniczego nie będzie brana pod uwagę, jeżeli okres między kolejnymi zasiłkami jest krótszy niż 3 miesiące.

Nawet jeden dzień przerwy w pracy pomiędzy zasiłkami spowodowany zwolnieniem lekarskim, przerywa okres 3 miesięcy.