Lipa drobnolistna – Tilia cordata Mili
Lipa drzewo uprawiane powszechnie w ogrodach, parkach, na ulicach miast oraz rosnące dziko w lasach. Najczęściej spotykamy lipę drobnolistną, która zakwita nieco później niż szerokolistna — od końca czerwca do połowy lipca — i ma liście mniejsze, od spodu sinawe.
Surowiec zbieramy, gdy większość kwiatów jest rozwinięta, a pozostałe rozchylają się; najlepiej w okresie suszy, aby kwiaty nie czerniały (wilgoć obniża wartość leczniczą zbioru).
Przy zbiorze kwiatów obcina się tylko kwitnące wierzchołki uważając, by nie łamać gałęzi.
Kwiatostany rozkłada się cienką warstwą na papierze i suszy w przewiewnych miejscach, w cieniu, albo w miejscach ogrzewanych, w których temperatura nie przekracza 40′. Po wysuszeniu kwiaty powinny zachować naturalny jasnożółty kolor i zapach. Przechowujemy je w szczelnie zamykanych pudełkach.
Lipa i jej właściwości
Surowcem są całe kwiatostany (Inflorescentia Tiliae ), pochodzące z obu gatunków lipy drobnolistnej (Tilia cordata) i szerokolistnej (Tilia platypkyllos).
Działanie lipy
Surowiec zawiera związki flawonowe — w przeważającej części pochodne kwercetyny i kemferolu, garbniki, węglowodany, śluz, kwasy organiczne, olejek lotny, witaminy grupy PP. aminokwasy. Działa przede wszystkim napotnie, słabiej przeciwbólowo, żółciopędnie i przeciwskurczowo.
Zastosowanie lipy, lipa na przeziębienie
Napary i odwary przyrządzane z kwiatów lipy są szczególnie polecane do stosowania u dzieci i osób starszych w chorobach tzw. przeziębieniowych – grypie, anginie, zapaleniu oskrzeli („zaflegmieniu” dróg oddechowych). Zewnętrznie do płukania jamy ustnej i gardła w stanach zapalnych.
Postacie leku z lipy
Napar. 1-2 łyżek kwiatu lipy zalać szklanką wrzątku, zostawić pod przykryciem przez 10 minut. Odcedzić. Pić 3 razy dziennie po pół szklanki płynu.
Odwar do użytku zewnętrznego. 8 łyżek stołowych kwiatu lipy zalać 2 szklankami letniej wody. gotować 20 minut i odcedzić. Używać do płukania jamy ustnej i gardła lub do kąpieli (przy nerwobólach).
Napar z dodatkiem malin. Kwiat lipowy i suszone maliny (w równych częściach) zaparzyć. dodać miodu (napotny).
U Słowian przedchrześcijańskich lipa była drzewem świętym: otaczano ją szczególną czcią. pod lipą odbywały się narady wojenne. sądy. obrzędowe tańce.
Przynosiła wielkie korzyści w gospodarstwie domowym. Wymoczone łyko służyło do wyrobu koszy, cedzideł, sprzętów i mebli. a przede wszystkim — pleciono z łyka chodaki.
Z drewna wykonywano posągi, a do dziś dnia jest używane w rzeźbiarstwie ludowym jako znakomite tworzywo do wyrobu naczyń i rzeźb. Wypalone drewno używane było jako węgiel rysunkowy oraz jeden ze składników prochu. Kwiaty dostarczały nektaru dla pszczół i były od wieków cenionym lekiem ludowym.
Również u ludów północnych lipa otoczona była wielkim kultem. w Grecji natomiast symbolizowała niewinność. czystość i nadzieję. Z tradycji słowiańskich pozostał w dawnej Polsce kult i sentyment do lipy.
Przetrwały do dziś na wsiach piękne aleje lipowe. sławili ją poeci. Jan Kochanowski najchętniej pisał wiersze właśnie pod ulubioną lipą.