Zmiana czasu na letni. Dlaczego przestawiamy zegarki i czy to dla nas zdrowe?
Zmiana czasu na letni to praktyka polegająca na przesuwaniu zegarków o godzinę do przodu w okresie wiosenno-letnim, aby wykorzystać lepiej światło słoneczne.
Zmiana czasu ma na celu oszczędzanie energii, poprawę bezpieczeństwa i zwiększenie aktywności społecznej. Jednak zmiana czasu może mieć również negatywny wpływ na zdrowie i samopoczucie ludzi.
Skąd się wzięła zmiana czasu na letni?
Pomysł zmiany czasu na letni pojawił się po raz pierwszy w 1784 roku, kiedy to Benjamin Franklin napisał esej satyryczny sugerujący, że ludzie powinni wstawać wcześniej i kłaść się wcześniej, aby zaoszczędzić świeczki.
Franklin obliczył, że dzięki temu można by zaoszczędzić ponad 64 miliony funtów wosku rocznie. Jednak jego propozycja nie spotkała się z entuzjazmem i została uznana za absurdalną.
Prawdziwym prekursorem zmiany czasu na letni był George Vernon Hudson, nowozelandzki entomolog i astronom, który w 1895 roku zaproponował przesunięcie zegarków o dwie godziny w lecie, aby mieć więcej czasu na obserwację owadów po pracy. Jego pomysł został przedstawiony Royal Society of New Zealand, ale nie został przyjęty.
Pierwszym krajem, który wprowadził zmianę czasu na letni był Niemcy w 1916 roku, podczas I wojny światowej. Celem było zmniejszenie zużycia węgla i zwiększenie wydajności pracy.
Wkrótce po Niemczech zmianę czasu wprowadziły inne kraje europejskie, a także Stany Zjednoczone i Kanada.
Po zakończeniu wojny większość krajów powróciła do stałego czasu, ale niektóre kontynuowały praktykę zmiany czasu na letni i zimowy.
Kiedy zmiana czasu na letni?
Zmiana czasu na letni następuje zazwyczaj w ostatnią niedzielę marca lub pierwszą niedzielę kwietnia, w zależności od kraju.
W 2023 roku zmiana czasu na letni odbędzie się 26 marca w większości krajów europejskich, a 2 kwietnia w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.
Zmiana czasu polega na przesunięciu zegarków o godzinę do przodu o 2:00 nad ranem. Oznacza to, że dzień będzie krótszy o godzinę, ale wieczór będzie dłuższy.
Zmiana czasu na letni jest częścią systemu stref czasowych, który dzieli Ziemię na 24 pasma o szerokości 15 stopni długości geograficznej każde. Każde pasmo ma swój własny czas lokalny oparty na położeniu względem Greenwich Mean Time (GMT) lub Coordinated Universal Time (UTC).
Niektóre kraje lub regiony mogą stosować odchylenia od stref czasowych o pół godziny lub kwadrans.
Na przykład Indie mają strefę czasową UTC+5:30, a Nepal UTC+5:45.
Zmiana czasu na letni może mieć negatywny wpływ na zdrowie
Zmiana czasu na letni może zaburzyć rytm dobowy organizmu, który reguluje sen, apetyt, hormony i funkcje fizjologiczne.
Zmiana czasu może spowodować problemy ze snem, zmęczenie, drażliwość, bóle głowy, zaburzenia koncentracji i pamięci. Zmiana czasu może również wpływać na ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy, depresji i zaburzeń afektywnych sezonowych.
Według badań naukowych, zmiana czasu na letni może zwiększyć ryzyko zawału serca o 10 procent w pierwszym tygodniu po zmianie czasu.
Zmiana czasu może również wpłynąć na poziom glukozy we krwi i insuliny u osób z cukrzycą typu 2.
Ponadto zmiana czasu może zaburzyć cykl melatoniny, hormonu odpowiedzialnego za regulację snu i nastroju.
Niski poziom melatoniny może prowadzić do depresji i zaburzeń afektywnych sezonowych, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym.
Zmiana czasu na letni 2023. Kiedy zmieniamy czas na letni?
Zmiana czasu na letni 2023 odbędzie się 26 marca w większości krajów europejskich, a 2 kwietnia w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Zmiana czasu polega na przesunięciu zegarków o godzinę do przodu o 2:00 nad ranem.
Zmiana czasu na letni jest częścią systemu stref czasowych, który dzieli Ziemię na 24 pasma o szerokości 15 stopni długości geograficznej. Każde pasmo ma swój własny czas lokalny oparty na położeniu względem Greenwich Mean Time (GMT) lub Coordinated Universal Time (UTC).
Niektóre kraje lub regiony mogą stosować odchylenia od stref czasowych o pół godziny lub kwadrans. Na przykład Indie mają strefę czasową UTC+5:30, a Nepal UTC+5:45.
Zmiana czasu w Polsce
W Polsce zmiana czasu obowiązuje od 1977 roku. Polska należy do strefy czasowej UTC+1 (czas środkowoeuropejski), która latem przesuwa się o godzinę do przodu (czas środkowoeuropejski letni). Zmiana czasu w Polsce następuje w ostatnią niedzielę marca (na czas letni) i w ostatnią niedzielę października (na czas zimowy).
Zmiana czasu w Polsce jest zgodna z dyrektywą Unii Europejskiej z 2000 roku, która harmonizuje zmianę czasu we wszystkich państwach członkowskich.
Jednak w 2019 roku Parlament Europejski zagłosował za zniesieniem zmiany czasu od 2021 roku i pozostawieniem decyzji o wyborze stałego czasu poszczególnym krajom.
Decyzja ta nie została jeszcze zatwierdzona przez Radę Europejską ani przez państwa członkowskie.
Zalety zmiany czasu z zimowego na letni
Zmiana czasu z zimowego na letni ma kilka zalet, takich jak:
- Oszczędność energii, ponieważ zmniejsza się zapotrzebowanie na oświetlenie i ogrzewanie w godzinach wieczornych. Według szacunków Komisji Europejskiej, zmiana czasu pozwala zaoszczędzić około 0,5-2,5 procent energii elektrycznej rocznie.
- Poprawa bezpieczeństwa, ponieważ zmniejsza się ryzyko wypadków drogowych i przestępstw w ciemności. Według badań naukowych, zmiana czasu na letni może obniżyć liczbę ofiar śmiertelnych wypadków drogowych o 3-10 procent, ponieważ zmniejsza się ilość jazdy w ciemności. Zmiana czasu może również zmniejszyć liczbę przestępstw z użyciem przemocy o 7-27 procent, ponieważ zwiększa się widoczność i świadomość społeczna.
- Zwiększenie aktywności społecznej, ponieważ ludzie mają więcej czasu na spędzanie go na świeżym powietrzu, uprawianie sportu, spotkania z rodziną i przyjaciółmi. Zmiana czasu na letni może poprawić nastrój i samopoczucie ludzi, ponieważ zwiększa się ekspozycja na światło słoneczne i witaminę D. Zmiana czasu może również sprzyjać turystyce i gospodarce, ponieważ ludzie mogą korzystać z dłuższych dni.
Negatywne aspekty zmiany czasu
Zmiana czasu z zimowego na letni ma również kilka negatywnych aspektów, takich jak:
- Zaburzenie rytmu dobowego organizmu, co może prowadzić do problemów ze snem, zdrowiem i samopoczuciem. Zmiana czasu może spowodować problemy ze snem, zmęczenie, drażliwość, bóle głowy, zaburzenia koncentracji i pamięci. Zmiana czasu może również wpływać na ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy, depresji i zaburzeń afektywnych sezonowych.
- Niejednolitość czasu w różnych krajach i regionach, co może utrudniać komunikację, podróżowanie i współpracę międzynarodową. Zmiana czasu może powodować zamieszanie i błędy w planowaniu spotkań, lotów i transakcji. Zmiana czasu może również wpływać na synchronizację systemów informatycznych, transportowych i komunikacyjnych.
- Koszty administracyjne i techniczne związane z dostosowaniem systemów informatycznych, transportowych i komunikacyjnych do zmiany czasu. Zmiana czasu wymaga aktualizacji oprogramowania, sprzętu i dokumentacji. Zmiana czasu może również generować dodatkowe koszty dla przedsiębiorstw i instytucji.
Jak przyzwyczaić organizm do zmiany czasu?
Aby łatwiej przyzwyczaić organizm do zmiany czasu, można podjąć kilka kroków, takich jak:
- Stopniowo przesuwać godzinę snu i wstawania o 15 minut przez kilka dni przed i po zmianie czasu. To pomoże organizmowi dostosować się do nowego rytmu dobowego.
- Unikać alkoholu, kofeiny i nikotyny przed snem i po przebudzeniu. Te substancje mogą zaburzać sen i pogarszać jakość snu.
- Zwiększyć ekspozycję na światło słoneczne rano i unikać jasnego światła wieczorem. To pomoże regulować cykl melatoniny i poprawić nastrój.
- Zachować regularny rytm życia, jedzenia i aktywności fizycznej. To pomoże utrzymać stabilność organizmu i zapobiec stresowi.
Podsumowując, zmiana czasu na letni to praktyka mająca na celu lepsze wykorzystanie światła słonecznego. Ma ona swoje zalety i wady dla zdrowia, bezpieczeństwa, gospodarki i środowiska. Może ona również wpływać na komunikację i współpracę międzynarodową. Aby łatwiej się do niej dostosować, można podjąć kilka prostych kroków. Zmiana czasu na letni 2023 odbędzie się 26 marca w większości krajów europejskich, a 2 kwietnia w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.
