Cukier niewątpliwie jest jednym z podstawowych produktów w każdym domu. Choć dodaje się go do wielu wypieków, czy słodzi herbatę i kawę, to zazwyczaj nie potrzebujemy więcej niż opakowanie na miesiąc.

Sytuacja drastycznie zmieniła się w ostatnim czasie, gdy w związku z inflacją ceny cukru podskoczyły do prawie 5 zł, a lokalnie przekroczyły nawet 6 zł.

Dawniej taki koszt za sztukę byłby ciężki do wyobrażenia i z tego powodu ludzie zaczęli wykupywać wręcz roczne zapasy tego produktu. Skoro brak go na półkach, to pozostaje jedynie zaopatrzyć się w zamienniki.

Tylko jakie? I czy naprawdę są one zdrowsze?

 

Zapasy cukru – czy warto je robić?

Skoki cen na rynku w ostatnim czasie to nic nowego. Przyzwyczailiśmy się do drożyzny produktów takich jak mleko, czy masło, dlaczego więc w przypadku cukru panika wzrosła do tego stopnia, że zaczyna brakować go na półkach?

Podobna sytuacja miała miejsce w roku 2020, gdy przerażeni początkiem pandemii COVID-19 ludzie rozpoczęli robienie zapasów, a w sklepach na dłuższy czas zapanował deficyt podstawowych rzeczy takich jak przykładowo papier toaletowy. 

Było to kompletnie nieuzasadnione i wprowadzało jedynie zamęt, ponieważ pożądane produkty nie były zagrożone zaprzestaniem produkcji i nie brakowało ich w fabrykach.

To konsumenci tak szybko kupowali papier, że nie nadążano z jego dostawą i gdy sytuacja nieco się uspokoiła, nie było żadnego problemu z zakupieniem tego środka higieny w sklepie.

Podobnie jest i w sprawie cukru. Nie ma żadnych przesłanek świadczących o tym, by tego słodzika miało zabraknąć w Polsce, czy w ogóle na świecie.

KGS (Krajowa Grupa Spożywcza) zapewnia, że popyt na cukier od zawsze nieco wzrasta w okresie letnim i nie ma żadnego powodu do obaw. 

Zatem warto rozważyć swoje zakupy i nie robić niepotrzebnych, a nawet wręcz niemożliwych do spożycia zapasów cukru, ponieważ to właśnie panika ludzi napędza błędne koło nadmiernej konsumpcji, które z pewnością nikomu nie służy.

Zdrowsze zamienniki cukru – co wybrać?

Z tej kuriozalnej sytuacji można jednak wyciągnąć naukę i ograniczyć spożycie cukru lub całkiem zastąpić go w swojej diecie.

Jako że na rynku dostępny jest ogrom zamienników, to warto dowiedzieć się, czym się różnią i które są faktycznie zdrowsze.

 

Ksylitol

Najpopularniejszym obecnie zamiennikiem cukru jest ksylitol. Na etykiecie może ukrywać się pod nazwą cukier brzozowy i faktycznie pozyskuje się go z kory tego drzewa.

Zamiana na ten składnik jest praktycznie nieodczuwalna, ponieważ smakiem i wyglądem do złudzenia przypomina tradycyjną sacharozę. Dlaczego zatem warto wybrać właśnie ksylitol?

Na pewno ma on więcej właściwości prozdrowotnych, stanowi doskonałą pożywkę dla flory jelitowej, a nawet wykazuje działanie bakteriobójcze. Dodatkowo posiada niski indeks glikemiczny i co najważniejsze – aż 40% mniej kalorii niż zwykły cukier.

Erytrytol

Kolejny, równie często spotykany na półkach jest erytrytol.

Wyglądem również jest zbliżony do tradycyjnego cukru, ale niech to nie będzie mylące, ponieważ ten słodzik to nic innego jak alkohol cukrowy.

Powstaje on w trakcie fermentacji glicerolu, a zatem glukozy i drożdży. Nie wykazuje szczególnych właściwości, które mogłyby przynieść korzyści dla zdrowia, ale nie podnosi on poziomu glukozy we krwi i jest w całości wydalany z moczem. Dodatkowo jego kaloryczność to zaledwie 20 kcal na 100 g.

 

Stewia

Ten zamiennik jest nieco mniej znany, ale wciąż wart uwagi. Stewia to roślina pochodząca z Ameryki Południowej, której liście wykorzystywane są do wytworzenia słodzika.

Dzięki wysokiej zawartości glikozydów stewiolowych posiada bardzo słodki smak.

Słowo „bardzo” nie jest tu wyolbrzymieniem, gdyż stewia jest nawet 300 razy słodsza od cukru tradycyjnego.

Nie oznacza to wcale, że nie jest zdrowa – wręcz przeciwnie. Nie ma żadnych kalorii, a do tego jej spożycie obniża ciśnienie i poprawia funkcjonowanie układu odpornościowego.

 

Nie są to oczywiście wszystkie zamienniki, ale z pewnością te najłatwiej dostępne.

Oprócz wymienionych niską kalorycznością i indeksem glikemicznym wyróżnia się także maltitol, czy tagatoza.

Warto dopasować odpowiedni do swoich potrzeb i wymagań smakowych, a z pewnością z użycia tych produktów zamiast cukru mogą płynąć same korzyści.

 

Zamienniki cukru. Czym posłodzić herbatę?

Herbata sama w sobie ma wiele właściwości prozdrowotnych. Każdy z powyższych słodzików sprawdzi się z nią jako dodatek smakowy, bez którego niektórzy nie wyobrażają sobie tego napoju.

Jeśli właśnie do słodzenia herbaty używaliście wcześniej cukru, to warto spróbować zamienić go na ksylitol.

Wyróżnia się on dużą odpornością na wysokie temperatury, a co za tym idzie, świetnie sprawdzi się w herbacie.

Ponadto, smakiem jest na tyle podobny do zwykłej sacharozy, że różnica będzie nieodczuwalna.

Innym zamiennikiem może być tu miód. Nie każdy lubi dodawać go do herbaty, ale jest o wiele zdrowszy, a słodkie walory smakowe w napoju pozostaną nienaruszone.

Należy jednak pamiętać, że ma on wyższy indeks glikemiczny niż podane wyżej słodziki i nie można dodawać go od razu do gorącej herbaty, ponieważ temperatura powyżej 40 stopni pozbawia go walorów prozdrowotnych.

 

Co dodawać do ciast zamiast cukru?

W cieście łatwość z zastąpieniem cukru jest taka, że wystarczy użyć odpowiednich owoców i słodki smak będzie zachowany.

Tu użycie ksylitolu również może być dobre, ale jednak nie zawsze.

Ciasta drożdżowe wymagają cukru białego i zastosowanie brzozowego sprawi, że wypiek nie urośnie i będzie zakalcem. Lepiej sprawdzi się tu maltitol, czy stewia.

Natomiast najbardziej zalecane jest dosłodzenie ciasta przez użycie bananów, daktyli, gęstych soków (jabłkowych, gruszkowych), czy syropów owocowych.

 

Czym zastąpić cukier w domowych przetworach?

Domowe dżemy, marmolady, czy powidła można urozmaicić na wiele sposobów. Przykładowo konfitury, które są najbardziej słodzonym przetworem, można zmienić, używając ksylitolu zamiast cukru w identycznych proporcjach (1:1 z owocami).

W marmoladzie powinno wystarczyć dodanie 500 g ksylitolu na kilogram owoców, a w powidłach śliwkowych jeszcze mniej, bo około 250 g na tyle samo owoców.

 

Dlaczego powinniśmy ograniczyć spożycie cukru?

No dobrze, a więc istnieje wiele zamienników cukru i można użyć ich właściwie do wszystkiego. Ale dlaczego powinniśmy to robić?

Cukier, oprócz bycia obecnie towarem deficytowym w sklepie, należy do grupy węglowodanów.

Wiele się słyszy, że są one pożądane w diecie, ale niestety nie w takich ilościach i formie, jak są przeważnie spożywane. Nadużywana sacharoza jest cukrem prostym, a jego nadmiar prowadzi do zaburzenia funkcjonowania całego organizmu.

Przede wszystkim do zwiększenia masy ciała, co może wywołać otyłość i wiele chorób z nią związanych.

Nadmiar cukru w diecie powoduje też wahania insuliny i glukozy, a to w konsekwencji nie pozwala na prawidłową pracę układu hormonalnego.

Produkty o wysokiej zawartości sacharozy niestety nie posiadają zbyt wiele błonnika i mogą powodować problemy trawienne, a także powszechne powstawanie próchnicy i problemów z cerą.

 

Podsumowując, cukier zdecydowanie nie posiada żadnych wartości odżywczych i przez spożywanie go świadomie, zwiększamy jego ilość w naszej diecie do zagrażającej zdrowiu. Bywa on ukryty w różnych produktach spożywczych i dlatego nie warto dodatkowo korzystać z niego więcej, niż musimy.

Dzięki dostępności wielu zamienników można łatwo zastąpić cukier w codziennym życiu i nie przejmować się jego brakiem na półkach.