Syndrom chronicznego zmęczenia – kolejna choroba cywilizacyjna?
Wieczny pośpiech, stresująca praca, niezdrowe odżywianie, nieumiejętność właściwej regeneracji, brak ruchu, używki itd. Brzmi znajomo? W ten sposób żyje większość ludzi w XXI wieku. Wirtualizacja rzeczywistości, korporacyjny tryb życia, wszechogarniający konsumpcjonizm i lęk o spłacanie kolejnych kredytów. Oddalamy się już nie tylko od siebie nawzajem, ale i od siebie samych. A natura zawsze, prędzej czy później, upomni się o swoje. Nie dziwne więc, że coraz więcej ludzi cierpi na tzw. „syndrom chronicznego przemęczenia”, który coraz śmielej określany jest mianem choroby cywilizacyjnej.
Przewlekłe zmęczenie – co to jest?
Syndrom chronicznego (lub przewlekłego) zmęczenia (ang. chronic fatique syndrome – CTS) to zestaw objawów, których występowanie i pochodzenie u konkretnego człowieka w konkretnym momencie bardzo trudno jest wyjaśnić – naukowcy nadal spierają się o pochodzenie CTS. Najprościej rzecz ujmując, mianem tego syndromu nazywa się uczucie przemęczenia fizycznego i psychicznego, które utrzymuje się ponad 6 miesięcy. Ponadto zmęczenie to nie ustępuje nawet po długim wypoczynku, a w pewnym momencie zaczyna wręcz utrudniać i uniemożliwiać choremu prowadzenie normalnego życia zawodowego i prywatnego. Badania dowodzą, że pod tym względem syndrom ma działanie zbliżone lub nawet przewyższające w odniesieniu np. do depresji.
Dodatkowymi objawami CTS mogą być:
- zaburzenia snu, pamięci i koncentracji;
- bóle gardła, głowy, mięśni i stawów;
- drastycznie zmniejszona wydajność fizyczna;
- powiększenie węzłów chłonnych;
Niełatwym procesem jest samo zdiagnozowanie syndromu, ponieważ jego symptomy są bardzo zbliżone do symptomów innych, mniej lub bardziej poważnych schorzeń, między którymi można znaleźć np. anemię, boreliozę, HIV, stwardnienie rozsiane, nowotwór, stany zapalne płuc i jelit, niedobory witamin i/lub minerałów, brak równowagi hormonalnej, a także cukrzycę czy zatrucie alkoholem lub substancjami psychoaktywnymi. Przed wdrożeniem leczenia, wszystkie powyższe zaburzenia i choroby muszą zostać wykluczone.
Syndrom chronicznego zmęczenia – jak leczyć?
Tak jak w przypadku diagnostyki, nie ma jednej ścieżki leczenia syndromu przewlekłego zmęczenia, która z medycznego punktu widzenia mogłaby uchodzić za jedynie skuteczną. Leczenie w takim wypadku musi być dopasowane indywidualnie do każdego chorego. Znane są przypadki, w których widoczną poprawę przynosiła terapia… witaminą C podawaną dożylnie. I choć brzmi to niewiarygodnie, to jednak wyniki badań pokazują jednoznacznie, że ta metoda dynamicznie niweluje stany wyczerpania fizycznego, a w niektórych przypadkach potrafi również wnieść poprawę do samopoczucia psychicznego pacjenta.
Jednak nie wszystkie przypadki choroby da się zażegnać w ten sposób. Dużo częściej potrzebne jest podjęcie bardziej zdecydowanych i bardziej długofalowych działań. Takim działaniem może być na przykład podjęcie przez chorego psychoterapii. Syndrom bardzo często wynika z nagromadzenia stresu, niepokoju o byt materialny, codziennego pośpiechu i trudnych nieprzepracowanych w odpowiedni sposób emocji. W takich sytuacjach długotrwała psychoterapia będzie dobrym pomysłem, ponieważ pomoże nam nie tylko uporać się z niewyjaśnionymi uczuciami z przeszłości, lecz także poprzez analizę teraźniejszości nauczy nas jak radzić sobie, kiedy trudne momenty będą do nas wracać.
W jeszcze innych przypadkach CTS łączy się z depresją i poczuciem zupełnego wypalenia życiowego. W takich sytuacjach wskazane może być również leczenie farmakologiczne. Odpowiednio dobrane przez specjalistę leki antydepresyjne pomogą nam przetrwać ciężki czas i stanąć na nogi, by jak najszybciej móc wrócić do życiowej formy. Pacjenci, którzy przeszli tę chorobę mówią również o mniejszych rzeczach czy nawykach, które przyniosły im ulgę, jak choćby aktywność fizyczna, zmiana pracy lub środowiska, poświęcanie większej ilości czasu przyjaciołom, rodzinie lub pasjom.
Syndrom przewlekłego zmęczenia – profilaktyka
Trudno pokusić się o jakiekolwiek eksperckie rady, kiedy nawet lekarze nie są pewni co do czynników wywołujących CTS. Jest jednak kilka rzeczy, które każdy z nas może zrobić w swoim życiu, by zminimalizować ryzyko zachorowania. Przede wszystkim – zwolnić. Tempo, w jakim dzisiaj żyjemy jest zabójcze, dosłownie i w przenośni. Coraz więcej czasu i uwagi poświęcamy gromadzeniu dóbr materialnych i oszczędności, coraz mniej bliskim i sobie samym. Nawet nie za bardzo umiemy już odpoczywać, co odczuwają nasze coraz bardziej wycieńczone organizmy. Coraz częstsze są zaburzenia snu, a my – jakby na przekór sobie samym – coraz mniej dbamy o to, by sen był dla nas realną regeneracją
Warto zadbać o zdrową dietę, istnieje bowiem cały szereg zaburzeń układu pokarmowego, które mogą istnieć bezobjawowo przez całe lata, a im później je odkryjemy, tym trudniejsze będą do zaleczenia. To samo dotyczy aktywności fizycznej. Lista dobrodziejstw, jakimi sami siebie możemy obdarować ćwicząc nawet przez pół godziny raz w tygodniu, to temat na osobny artykuł.
Syndrom chronicznego zmęczenia to choroba cywilizacyjna XXI wieku i nikt nie zagwarantuje nam, że nie padniemy jej ofiarami. Możemy jednak zrobić bardzo dużo, by to powstrzymać.
