Stres jak sobie z nim radzić ?
Większość społeczeństwa żyje w nieustannym napięciu. Stres to uczucie, które towarzyszy nam niemal na każdym kroku. Martwimy się o rodzinę, o zdrowie, nie wspominając już o codziennym stawianiu czoła przeciwnościom losu w pracy. Mimo to wciąż stres lekceważymy. A gdyby tak nieco bardziej się nad nim zastanowić i spróbować mu zapobiegać?
Kiedy stres jest mobilizujący, a kiedy negatywny?
Aby odpowiednio zrozumieć stres, należy przede wszystkim podzielić go na dwa rodzaje. Pierwszym z nich jest stres pozytywny, czyli eustres. Możemy o nim mówić, gdy odczuwamy motywację do działania i koncentrację na zadaniu, które zaraz wykonamy. Zupełnie inaczej jest w przypadku stresu negatywnego. Wówczas pojawia się długotrwały niepokój i zmniejszona wydajność pracy całego organizmu.
Stres pozytywny może, a wręcz powinien pojawiać się w naszym życiu każdego dnia. Kupno samochodu, zmiana pracy, planowanie ważnej podróży czy narodziny nowego członka rodziny. To wszystko sytuacje, gdy odczuwamy pewne emocje i napięcie, jednak mowa tu o krótkotrwałym stanie. Eustres sprawia, że wzrasta nasza wydajność. Liczne badania dotyczące stresu pokazują nawet, że lekki, pozytywny stres jest potrzebny naszemu organizmowi. Zwiększa się wyraźnie poczucie kontroli i bezpieczeństwa, a odporność organizmu naturalnie wzrasta.
Stres negatywny daje nam zupełnie inny zestaw emocji. Mowa tu przede wszystkim o poczuciu bezsilności wobec sytuacji, w której się znajdujemy. Śmierć bliskiej osoby, utrata pracy, rozwód czy popadnięcie w długi to przykłady sytuacji, w których nikt z nas nie chce się znaleźć. Powodują one długotrwałe napięcie i najczęściej zamiast mobilizacji, pojawia się poczucie niemożności poradzenia sobie z emocjami. Ten rodzaj stresu utrzymujący się zbyt długo może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Co dzieje się w organizmie podczas stresu?
Jak brzmi więc właściwa definicja stresu? Jest to nic innego jak zespół procesów fizjologicznych, chemicznych i psychicznych zachodzących w naszym ciele. Są one wywoływane przez tzw. stresory, czyli bodźce i różnego rodzaju zagrożenia. Stres jest w ścisłej czołówce czynników wpływających na nasze zdrowie.
W ciele człowieka każdego dnia zachodzi tysiące reakcji biochemicznych. To właśnie one regulują organizm. Jeśli na przykład do układu pokarmowego dostanie się zbyt wiele szkodliwych związków, to nasza wątroba i nerki są w stanie to zneutralizować. Chronią nas przeciwciała, dzięki czemu organizm jest w stanie normalnie funkcjonować.
Problem pojawia się jednak wtedy, gdy czynników niszczących równowagę jest zbyt wiele. Dokładnie tak jest w przypadku długotrwałego stresu. Wpływa on początkowo niezauważalnie na setki mechanizmów i reakcji w naszym ciele. Następstwa tego często możemy zauważyć dopiero później, gdy pojawiają się pierwsze problemy zdrowotne.
Jak rozpoznać, że mamy do czynienia z przewlekłym stresem?
Przewlekły stres pojawia się wtedy, gdy organizm sam nie jest w stanie poradzić sobie z napięciem, a nasze problemy zamiast maleć, wciąż się pogłębiają.
Po czym więc poznać, że czas przystopować i udać się na wizytę kontrolną do lekarza? Poniższe objawy to sygnał alarmowy, który powinien zmusić nas do refleksji:
Pierwszą oznaką przewlekłego stresu mogą być problemy ze snem. Nie chodzi tu o jedną czy dwie nieprzespane noce. Problem pojawia się wtedy, gdy nie potrafimy regularnie się wysypiać. Zarówno nadmiar snu jak i jego brak mogą oznaczać przeciążony organizm. Jeśli więc zauważymy u siebie takie zjawisko, to warto skontaktować się z lekarzem.
Innym niepokojącym znakiem jest przesadne i długotrwałe zamartwianie się czymś. Osoby, które ciągle się czymś przejmują mają wrażenie, że wpadły w błędne koło, z którego nie da się wyjść. A to już oznacza, że pojawił się realny problem, z którym nie poradzimy sobie, dopóki sobie go nie uświadomimy. Czasem może to być stresująca praca czy zbliżający się egzamin na studiach. Należy wówczas jak najszybciej odnaleźć czynnik stresogenny i spróbować go zneutralizować. Czasem już zwykłe oddzielenie pracy od spraw osobistych albo nowa pasja mogą okazać się zbawienne.
Stres a skrajne emocje
Mało ciekawym objawem przewlekłego stresu jest również doświadczanie negatywnych, skrajnych emocji. Mowa tu o złości, gniewie czy poczuciu pokrzywdzenia. Często przeradzają się one w nadmierną agresję. A od niej już tylko krok do zrobienia czegoś, czego możemy potem żałować. Jeśli zbyt często zdarza nam się robić coś w emocjach, najlepiej jak najszybciej skontaktować się ze specjalistą.
Problematyczną przypadłością są również „weekendowe bóle głowy”. U osób przeciążonych nawałem pracy i zbyt dużą odpowiedzialnością da się je zauważyć niemal od razu. Chodzi tu o migreny występujące w czasie, który teoretycznie powinien być dla nas wolnym. Uczucie kłucia na skroni i nudności pojawiają się wtedy, gdy w teorii nie pracujemy. Zdaniem naukowców z Washington University Headache Center jest to reakcja organizmu na spadek poziomu stresu. Naturalnym staje się więc, że organizm zaczął pracować w wypaczony sposób.
Jakie są najprostsze, domowe sposoby radzenia sobie ze stresem?
Sposobów na radzenie sobie ze stresem jest wiele. Jednak nie jest powiedziane, że coś, co działa na jedną osobę, musi dawać rezultaty również innym. Istnieje jednak kilka praktycznych rozwiązań, których wcielenie w życie może okazać się strzałem w dziesiątkę.
Tak jak w każdej innej dziedzinie, należy zacząć od podstaw. Kluczem do sukcesu jest właściwa dieta. To absolutny fundament w walce ze stresem. Wiele osób reaguje na stres chęcią sięgnięcia po słodkie.
W rzeczywistości baton czy czekolada da nam tylko chwilowy skok energii, a i zamuli organizm na potem. Nie inaczej jest w przypadku kawy czy napojów energetycznych. Ich miejsce bezsprzecznie powinny zająć regularne śniadania i owoce w ramach przekąski. Niebagatelne znaczenie ma również picie dużej ilości wody, bo odwodniony organizm powoduje więcej kortyzolu (hormonu stresu). Ciekawym rozwiązaniem może okazać się również regularne picie zielonej herbaty, dzięki zawartym w niej antyoksydantom wyłapane zostaną wolne rodniki, których obecność również powoduje stres.
Nie da ukryć, że jednym z najbardziej skutecznych sposobów na walkę ze stresem jest wysiłek fizyczny. To dzięki regularnym ćwiczeniom jesteśmy w stanie wyładować emocje i oczyścić głowę. Zmniejszamy w ten sposób poziom kortyzolu, a zwiększamy ilość endorfin, które dodają nam wigoru i poprawiają humor. Tylko trzydzieści minut aktywności fizycznej w ciągu dnia sprawi, że nasz nastrój natychmiast wystrzeli w górę. A jaka to aktywność? To już zależy od nas. Przejażdżka rowerem, czy długi spacer potrafią zdziałać cuda.
Istotnym może okazać się również znalezienie swojego własnego sposobu na relaks. Może to być słuchanie odprężającej muzyki, zagłębianie się w świat literatury, czy ulubiony serial. Ważne jest, by podczas relaksu próbować skupić się tylko na tym, co robimy. Można przecież pozwolić sobie na chwileczkę zapomnienia o obowiązkach.
Odporność na stres
Są też tacy, którym już zwykła kąpiel z wykorzystaniem lawendy czy melisy potrafi odmienić nastrój. Odporność na stres możemy wypracować na wiele sposobów. Jednak najważniejsza jest świadomość, że możemy nad nim zapanować poprzez pracę nad sobą i zastosowanie odpowiednich dla nas patentów na jego zmniejszanie. Należy również pamiętać, że skorzystanie z pomocy specjalisty nie jest wstydem, a im szybciej zminimalizujemy stres w naszym codziennym życiu tym zdrowiej dla naszego organizmu.
