Nadczynność tarczycy – czym jest? Objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Czy wiesz, co to jest tarczyca i jakie są jej funkcje? Czy wiesz, jakie są objawy, przyczyny i sposoby leczenia nadczynności i niedoczynności tarczycy? Czy wiesz, jak dbać o zdrowie swojej tarczycy i zapobiegać jej zaburzeniom?

Jeśli nie, to ten artykuł jest dla ciebie.

W tym artykule dowiesz się wszystkiego, co powinieneś wiedzieć o tarczycy – gruczole, który ma duży wpływ na wiele aspektów twojego życia. Zapraszamy do lektury!

Co to jest tarczyca?

Tarczyca to gruczoł znajdujący się na przedniej części szyi, który produkuje hormony tarczycy: tyroksynę (T4) i trójjodotyroninę (T3).

Hormony te wpływają na wiele funkcji organizmu, takich jak metabolizm, wzrost, rozwój, temperatura ciała, ciśnienie krwi, rytm serca, pracę układu nerwowego i reprodukcyjnego.

Hormony te są niezbędne dla prawidłowego wzrostu i rozwoju organizmu, zwłaszcza dla rozwoju mózgu i układu nerwowego u dzieci.

Hormony te są również ważne dla utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego i termoregulacji organizmu.

Hormony te są pod kontrolą układu hormonalnego, który składa się z przysadki mózgowej i podwzgórza, które regulują wydzielanie hormonów tarczycy w zależności od poziomu hormonów tarczycy w krwiobiegu.

Co to jest nadczynność tarczycy i jakie są jej przyczyny?

Nadczynność tarczycy (hipertyreoza) to stan, w którym tarczyca produkuje zbyt dużo hormonów tarczycy, co powoduje przyspieszenie procesów metabolicznych w organizmie. Nadczynność tarczycy może mieć różne przyczyny, takie jak:

• choroba Gravesa-Basedowa – autoimmunologiczna choroba, w której organizm produkuje przeciwciała, które pobudzają tarczycę do nadmiernej produkcji hormonów. Jest to najczęstsza przyczyna nadczynności tarczycy.
• wole nadczynne – powiększenie tarczycy spowodowane przez guzy lub torbiele, które produkują hormony tarczycy niezależnie od sygnałów z przysadki mózgowej. Wole nadczynne mogą być spowodowane przez niedobór jodu w diecie, nadmiar jodu w lekach lub suplementach, lub dziedziczne zaburzenia genetyczne.
• zapalenie tarczycy – stan zapalny tarczycy wywołany przez infekcję wirusową lub bakteryjną, uraz lub leki. Zapalenie tarczycy może powodować uwalnianie dużej ilości hormonów tarczycy do krwiobiegu.
• nadmiar leków z hormonami tarczycy – stosowanie zbyt dużej dawki leków zastępujących niedobór hormonów tarczycy lub przyjmowanie leków zawierających hormony tarczycy bez recepty.

Nadczynność tarczycy – objawy

Nadczynność tarczycy może powodować wiele objawów, które mogą być nieprzyjemne i niebezpieczne dla zdrowia. Niektóre z nich to:

• nerwowość, drażliwość, lęk, bezsenność
• kołatanie serca, nadciśnienie, zaburzenia rytmu serca
• utrata masy ciała pomimo zwiększonego apetytu
• drżenie rąk i palców
• pocenie się, gorączka, nietolerancja ciepła
• osłabienie mięśni, bóle stawów
• wypadanie włosów, łamliwość paznokci
• biegunka, nudności, wymioty
• zaburzenia miesiączkowania u kobiet
• zaburzenia erekcji u mężczyzn
• wytrzeszczenie oczu (egzoftalmos), podwójne widzenie, suchość oczu

Diagnostyka nadczynności tarczycy

Aby zdiagnozować nadczynność tarczycy, lekarz może zlecić następujące badania:

• badanie fizykalne – ocena objawów klinicznych, takich jak wole, wytrzeszczenie oczu, drżenie rąk
• badanie krwi – pomiar poziomu hormonów tarczycy (TSH, T4 i T3) oraz przeciwciał przeciwko receptorowi TSH (TRAb) w przypadku podejrzenia choroby Gravesa-Basedowa
• scyntygrafia tarczycy – badanie obrazowe, które polega na podaniu radioaktywnego izotopu jodu lub technetu i obserwacji jego dystrybucji w tarczycy. Scyntygrafia tarczycy pozwala na ocenę wielkości, kształtu i aktywności tarczycy oraz wykrycie ewentualnych guzów lub torbieli.
• USG tarczycy – badanie ultrasonograficzne, które pozwala na ocenę struktury i unaczynienia tarczycy oraz wykrycie ewentualnych zmian patologicznych.

Jak można leczyć nadczynność tarczycy?

Leczenie nadczynności tarczycy zależy od jej przyczyny, nasilenia objawów i stanu ogólnego pacjenta. Możliwe opcje leczenia to:

• leki antytyreostatyczne – leki, które hamują syntezę hormonów tarczycy przez gruczoł. Najczęściej stosowane są metimazol i propylotiouracyl. Leki te mogą być stosowane przez kilka miesięcy lub lat, w zależności od reakcji pacjenta i celu leczenia. Leki te mogą powodować skutki uboczne, takie jak wysypka, ból stawów, gorączka, niedokrwistość, agranulocytoza (niedobór białych krwinek) lub zapalenie wątroby.
• leki beta-blokery – leki, które blokują działanie hormonów tarczycy na układ sercowo-naczyniowy i nerwowy. Najczęściej stosowane są propranolol, atenolol i metoprolol. Leki te pomagają łagodzić objawy nadczynności tarczycy, takie jak kołatanie serca, nadciśnienie, drżenie rąk czy lęk. Leki te mogą powodować skutki uboczne, takie jak osłabienie, zawroty głowy, zaburzenia erekcji czy astma.
• jod radioaktywny – substancja radioaktywna, która jest podawana doustnie i gromadzi się w tarczycy, niszcząc jej komórki. Jod radioaktywny jest skutecznym i trwałym sposobem leczenia nadczynności tarczycy spowodowanej przez chorobę Gravesa-Basedowa lub wole nadczynne. Jod radioaktywny może powodować skutki uboczne, takie jak zapalenie tarczycy, ból gardła, nudności, wymioty czy nadwrażliwość na jod. Jod radioaktywny może również prowadzić do niedoczynności tarczycy (hipotyreozy), która wymaga podawania leków z hormonami tarczycy.
• operacja tarczycy – zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu części lub całości tarczycy. Operacja tarczycy jest stosowana w przypadku nadczynności tarczycy spowodowanej przez duże wole nadczynne lub guzy złośliwe. Operacja tarczycy wymaga znieczulenia ogólnego i niesie ryzyko powikłań, takich jak uszkodzenie nerwów krtaniowych (powodujących chrypkę), uszkodzenie przytarczyc (powodujących niedoczynność przytarczyc) lub krwawienie. Operacja tarczycy również prowadzi do niedoczynności tarczycy (hipotyreozy), która wymaga podawania leków z hormonami tarczycy.

Niedoczynność tarczycy (hipotyreoza)

Niedoczynność tarczycy (hipotyreoza) to stan, w którym tarczyca produkuje za mało hormonów tarczycy, co powoduje powolne spowolnienie procesów metabolicznych w organizmie. Niedoczynność tarczycy może mieć różne przyczyny, takie jak: