Szafran to z pewnością jedna z najdroższych, najcenniejszych, najekskluzywniejszych roślin i przypraw stosowanych w kuchni, perfumach, lekach, kosmetykach oraz składnikach koloryzujących na całym świecie wykorzystywanych już w starożytności.
Szafran niepowtarzalny smak
Zainteresował się nią świat naukowy, dzięki któremu dostrzegliśmy jeszcze więcej korzytnych działań szafranu.
Jego cena, ze względu na swoją rzadkość, szerokie zastosowanie, wysokie koszty produkcji, która jest bardzo czasochłonna i nie należy do najprostszych, jest bardzo wysoka i sięga nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych za kilogram.
Szafran pochodzenie
Mówi się, że naturalne występowanie szafranu miało kiedyś miejsce w południowo-zachodniej Azji, w Grecji zaś swoje początki miały pierwsze uprawy.
Obecnie pochodzi tylko z upraw, z których słyną Maroko, Grecja, Indie oraz Iran, który może pochwalić się połową światowej produkcji tego produktu. Szafran wytwarza się z pręcików i znamion krokusa uprawnego.
Szafran, dlaczego jest tak drogi?
Do wyprodukowania szafranu niezbędne są ogromne ilości kwiatów, ze względu na to, że wytwarza się je z małej części tej rośliny- ze znamion.
Każdy kwiat ma ich zaledwie trzy. Następnie oddziela się słupki, które potem się suszy, przez co zachowują swój smak i kolor.
Cały proces odbywa się ręcznie i zajmuje dużo czasu. Ponadto kwiat ten kwitnie nie przez cały rok, a przez krótki okres w sezonie jesiennym. Wszystkie te czynniki mają wpływ na tak wysoką cenę produktu.
Szafran rodzaje
Wyróżniamy trzy rodzaje szafranu:
- Hiszpański (z hiszpańskiego azafrán), który wyróżnia się swoją słodkością i łagodnością oraz aromatem miodu, kwiatów, ostrości i piżma. Jest uwielbiany przez wytwórnie perfum;
- Irański (sargol- wierzchołek kwiatu) charakteryzuje się tym, że do jego uprawy nie używa się żadnej chemii, jest to najwyższej jakości szafran;
- Grecki wyróżnia się tym, że jest najwyraźniejszy ze wszystkich, jego aromat miodu jest wyrazistszy, a smak bardziej ziemisty i gorzki.
Szafran właściwości przeciwutleniające
Szafran posiada imponującą ilość związków aktywnych, aż 150. Jest również źródłem flawonoidu oraz kemferolu, które mają działa przeciwutleniające, safranalu, który odpowiedzialny jest za wyrazisty smak oraz kroketyny i krocyny, które nadają szafranowi koloru żółtawo-czerwonego.
Dzięki dużej zawartości 
substancji przeciwutleniających szafran odgrywa swoją rolę w zapobieganiu rozwojowi chorób wywoływanych poprzez stany zapalne, czy stres oksydacyjny.
Co więcej, pomaga w neutralizowaniu wolnych rodników odpowiedzialnych za różne nowotwory, choroby oraz proces starzenia się.
Z tych powodów warto go w miarę możliwości uwzględnić w swoją codzienną dietę.
Szafran właściwości przeciwdepresyjne
Krocyna, odpowiedzialna za kolor szafranu, przekształca się w organizmie w krocetynę, ponieważ żołądek słabo wchłania tę pierwszą.
Krocetyna natomiast podnosi poziom serotoniny w mózgu, dzięki czemu ma działanie antydepresyjne.
Szafran podnosząc poziom serotoniny, dopaminy oraz noradrenaliny polepsza zdrowie psychiczne, co zostało poddane licznym badaniom.
Po przeprowadzeniu owych badań na kobietach z lekką depresją poporodową stwierdzono, że po niecałych dwóch miesiącach stosowania szafranu efekt był lepszy, niż po zwykłym leku przeciwdepresyjnym.
Przeprowadzono również badania sprawdzające działanie szafranu przy umiarkowanej oraz łagodnej depresji, z których wynikło, że ma on działanie równie dobre co leki przeciwdepresyjne.
Jednakże, aby jednoznacznie określić działanie szafranu na osoby zmagające się z depresją niezbędne są dalsze działania oraz badania.
Szafran działanie afrodyzjakalne
Bardzo popularnym stwierdzeniem jest, że szafran to świetny afrodyzjak.
Niektóre badania faktycznie potwierdzają to stwierdzenie. Szczególnie u osób, które zmagają się z różnymi chorobami i w wyniku przyjmowanych leków następuje u nich spadek libido.
Tak się dzieje w przypadku osób z depresją, które przyjmują antydepresanty.
Badanie przeprowadzone na mężczyznach stosujących antydepresanty, w wyniku których występowały u nich problemy z erekcją, po codziennym przyjmowaniu odpowiedniej dawki szafranu w trakcie czterech tygodni problem ten znacząco ustąpił.
Natomiast u kobiet, przy takiej samej kuracji, nastąpił wzrost popędu seksualnego.
Zostały również przeprowadzone badania wykazujące, że regularne stosowanie szafranu zwiększa libido oraz poprawia nie tylko erekcję, ale daje także ogólną satysfakcję i radość z seksu.
Z drugiej jednak strony, zostały wykonane także badania, które nie wykazały żadnej poprawy u osób borykających się z zaburzeniami erekcji.
Dlatego potrzebne są dalsze badania, aby móc jednoznacznie wyciągnąć wnioski.
Szafran inne właściwości
Oprócz wymienionych wcześniej zastosowań szafran posiada także kilka innych funkcji. Szafran:
- stosuje się u kobiet przy problemie zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS), który powoduje złe samopoczucie oraz ogólny dyskomfort fizyczny. Badania wykazały, że stosowanie go pomaga załagodzić objawy.
- Pomaga przy regulacji ciśnienia krwi, przez co korzystnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy
- Pozytywnie działa na pamięć oraz procesy myślowe, dzięki zawartości krocyny, safranalu oraz krocetyny, co mianuje go potencjanym pomocnikiem przy chorobie Alzheimera
- Może mieć znaczący wpływ przy walce z otyłością, ponieważ zmniejsza on apetyt oraz chęć podjadania
- Może również działać pozytywnie na wzrok oraz poprawiać stan oka u osób ze zwyrodnieniem plamki żółtej, co wykazały badania przeprowadzone u pacjentów z AMD.
Szafran w kuchni – zastosowanie
W różnych częściach świata szafran używa się do innych potraw, jednak najczęściej dodawany jest w kuchni europejskiej, śródziemnomorskiej oraz azjatyckiej.
Na przykład w Hiszpanii szafran dodaje się do słynnej potrawy- paelli. Natomiast w krajach arabskich do ryżu, czy kawy, a w Kuwejcie dorzuca się go do herbaty.
Dodatkowo można go dosypać do dań rybnych, różnych zup, a według włoskiego przepisu świetnie nada się także do risotto. Poza tym dodaje się go do lodów, puddingu, ogólnie do deserów, przez 
co nabierają one wyrazistego i nietuzinkowego smaku. Szafran idealnie współgra również z pomidorami i szparagami.
Warto jednak pamiętać, że gdy przesadzimy z ilością tej przyprawy, nasze danie stanie się bardzo gorzkie, tak gorzkie, że ciężko będzie je przełknąć. Dlatego warto pamiętać o umiarze i uważać, żeby po prostu nie przedobrzyć.
Szafran przechowywanie
Szafran powinien być przechowywany w chłodnym miejscu, szczelnie zamknięty, tak, by chronić go przed wilgotnym powietrzem oraz w cieniu, bez dostępu światła, ponieważ szafran, tak jak inne przyprawy i zioła nie powinien być na nie wystawiany.
Trzymany w zaciemnionym miejscu nie straci tak szybko swojego koloru oraz aromatu. Dobrze jest go zawinąć w dodatkowy materiał, tak, aby mieć pewność, że jest szczelnie zamknięty.
Warto wspomnieć, że z szafranem nic się nie stanie, nie zepsuje się, natomiast z czasem po prostu straci smak, a jeśli chodzi o nitki szafranu, to warto je zużyć w przeciągu pół roku, gdyż po upływie tego czasu także zaczną tracić swój smak.
W przypadku szafranu mielonego należy go przechowywać w taki sam sposób, aczkolwiek lepiej zużyć go jak najszybciej, niż trzymać w szufladzie przez długie miesiące.
Szafran czy można go zastąpić?
Najpopularniejszym zamiennikiem szafranu jest kurkuma, która zawiera podobne ilości przeciwutleniaczy oraz można powiedzieć, że jest zastępcą smaku szafranu.
Warto pamiętać, aby kurkumy używać mniej niż szafranu.
Innymi substytutami szafranu mogą być również kardamon, który nie jest tak ostry, ale ma ziemisty smak oraz kwiaty nagietka, które nadają potrawom podobny kolor.
Nie mniej jednak szafran jest przyprawą o wyjątkowym smaku oraz właściwościach, jednak ze względu na wysoką cenę nie każdy jest w stanie sobie na nią pozwolić, dlatego warto sięgać po jego tańsze zamienniki.
Szafran jako przyprawa, barwnik i składnik perfum
Już w czasach starożytności szafran miał wielu wielbicieli za swoje szerokie zastosowanie. Już wtedy używano go do kolorowania i farbowania na przykład ubrań na kolor żółty, do wytwarzania perfum oraz w kuchni jako przyprawę.
Szafran jest uwielbiany przez producentów i miłośników perfum, którego najsłynniejsze odmiany kojarzą się z miodem z akcentem goryczki. Wyczuwalne są także nuty orientalne, żywiczne oraz drzewne. Te akcenty zapachowe są dodawane do drogich, ekskluzywnych zapachów.
Warto wiedzieć, że kwiaty zebrane o świcie, po otwarciu kielichów dają najlepsze nuty zapachowe. Według specjalistów najlepsze, najwartościowsze kwiaty rosną w Hiszpanii w La Manchy, które charakteryzuje zapach pieprzu, lukrecji, drzewa sandałowego oraz grzybów.
Do tańszych perfum stosuje się sztuczne zamienniki, czego amatorzy mogą nie wyczuć, ale można je odróżnić poprzez skórzaną, ostrzejszą nutę zapachową.
W kuchni szafran dodaje się jako przyprawę do wielu dań rybnych, z ryżem, do zup, deserów, napojów. Nadaje on potrawom ładny żółty kolor.
Należy pamiętać, aby nie dodawać go w zbyt dużych ilościach, po pierwsze ze względu na cenę, ale po drugie, co ważniejsze, ze względu na to, że po dodaniu zbyt dużej ilości szafranu potrawa staje się wyjątkowo gorzka.
Korzystne właściwości szafranu na poprawę nastroju
Szafran korzystnie wpływa na nasze samopoczucie, poprawia nastrój, zmniejsza niepokój i stres, a o jego pozytywnym działaniu na układ nerwowy wiadomo nie od dziś. Szafran to świetny produkt antydepresyjny, co wykazały przeprowadzone badania.
Sprawia, że poziom hormonów odpowiedzialnych za odczuwanie radości i szczęścia (wspomnianych 
wcześniej serotoniny i dopaminy) w naszym organizmie jest wyższy, a także pomaga w utrzymaniu dobrego nastroju.
Jest to dobry i naturalny środek pomagający odpowiednio zadbać o swoje zdrowie.
Ponadto, dzięki temu, że szafran zmniejsza poziom stresu, zmniejsza także stan zapalny w okolicy układu pokarmowego, dlatego może być stosowany jako lek na wrzody, co zostało udowodnione badaniami.
Dodatkowo wykorzystuje się go do produkcji kremów odmładzających, gdyż zawiera dużo karotenoidów pozytywnie oddziałujących na skórę.
Szafran a napięcie przedmiesiączkowe i funkcje seksualne
Z dolegliwościami wywołanymi zespołem napięcia przedmiesiączkowego bez zarzutów poradzi sobie szafran, który łagodzi wzdęcia, złe samopoczucie, huśtawki nastrojów, czy trądzik. Co ważniejsze, pomaga również zmniejszyć siłę oraz natężenie skurczy menstruacyjnych.
Na dodatek, jest znany z leczenia zaburzeń erekcji, podnosi libido i stosuje się go w leczeniu niepłodności, dzięki zawartym właściwościom antyoksydacyjnym.
Szafran – przeciwwskazania i działania niepożądane
Pamiętajmy, aby szafranu używać w rozsądnych ilościach, ponieważ jeśli przesadzimy, to może być on niebezpieczny dla zdrowia i życia. Nie powinno się przekraczać 1500 mg szafranu.
Spożycie 5 g szafranu może mieć działanie toksyczne, objawiające się krwawieniem, zawrotami głowy lub ogólnymi problemami z przewodem pokarmowym.
Kobiety w ciąży szczególnie powinny unikać dużych dawek szafranu, gdyż może on doprowadzić do poronienia. Alergicy powinni uważać na tą przyprawę, tak samo jak i dzieci. Rozsądek i umiar wskazany jest wszystkim i o tym nie należy zapominać.
